Tag column
OVER TOEVAL
Ooit las ik een boek – een van mijn lievelingsboeken, De Magische Mantels van Diana Wynne Jones – over een meisje dat de toekomst kan veranderen door verhalen te weven in gewaden. Ze weeft woorden, zinnen en dialogen, ze weeft stambomen en gebeurtenissen, ze beschrijft landschappen, mensen en ontmoetingen, en uiteindelijk begrijpt ze wat haar kracht is: wat zij weeft, wordt werkelijkheid. Aan het eind van het boek weeft ze met speciaal gouddraad een visioen.
Stel nou dat dat echt zou kunnen. Stel nou dat alles wat je schrijft of vertelt werkelijkheid wordt. Wat zou je dan schrijven? Wat zou jij opschrijven als je wist dat alles wat je opschreef echt zou gebeuren?
Toen mijn ouders jong waren, mocht je bijna niets. Het waren de jaren vijftig. Je mocht niet over het gras lopen langs de singels. Je mocht je haar niet los dragen. Je mocht geen feestjes geven op zondag. Je mocht niet uit met vrienden. Je mocht de pannen niet op tafel zetten – de buren zouden het eens zien. Je moest kousen aan en je moest vis eten op vrijdag. Op de andere dagen at je aardappelen-groenten-vlees.
“Climate change deniers like to claim that environmentalists want to return us to the Stone Age. The truth is, if we want to live within ecological limits, we would need to return to a lifestyle similar to the one we had in the 1970s, before consumption levels went crazy in the 1980s.”
Naomi Klein, This changes everything
Naomi Klein betoogt in This changes everything dat we de wereld alleen kunnen redden van catastrofale klimaatopwarming als we teruggaan naar het leven zoals in de jaren zeventig. Ik ben benieuwd hoe deze boodschap ontvangen wordt. Ik ben een product van de jaren zeventig en kan me die tijd nog wel herinneren. Een decennium gedrenkt in bruin en oranje. Veel haar. Veel snorren. Veel onsmakelijk korte sportbroekjes: van die glanzende, met een splitje opzij, en een biesje langs de zoom.
Als je nou één boek mag introduceren in een land zonder boeken, welk boek zou dat dan zijn?
Spoiler alert: het is niet De Kleine Prins.
Onlangs sprak ik een wiskundige die een nieuwe carrière overweegt. Hij is analytisch, accuraat en goed met computers. “Is ICT niet iets voor jou?” informeerde ik. “Ja,” erkende hij, “maar het is zo ongezond he?” Liever koos hij een beroep met minder zituren.
Meer dan vijf uur per dag zitten is funest, zo lezen we: “Zittend werken vergroot de kans op diabetes, depressies en kanker.” “Veel zitten is levensgevaarlijk.” “Veel zitten is dodelijk.” Zomaar drie citaten uit de media. Vooruitstrevende bedrijven experimenteren dan ook met sportprogramma’s, zitrichtlijnen en stabureaus. Maar op school verwachten we nog steeds van leerlingen dat ze het grootste deel van de dag zittend doorbrengen. Ze zitten letterlijk op school. Ze zitten bij Nederlands, Frans, Engels, wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde en tekenen. Ze zitten ook bij natuurkunde, scheikunde en biologie, behalve misschien tijdens practica. Alleen lichamelijke oefening en drama zijn geen zittende vakken.
In 2008 zagen Echtgenoot en ik An inconvenient truth. De eerste keer deed het ons niet zoveel. De zeespiegel kan zes meter stijgen als het landijs smelt? Sure. Maar de tweede keer dat we de film zagen, begon het te jeuken. Zes meter? Dat kan toch niet? Moet je nagaan hoeveel oceaanoppervlakte we hebben op de wereld. Alleen al om dat één centimeter te laten stijgen, moet je een ongelooflijke hoeveelheid water toevoegen. Zou dat laagje ijs op Antarctica en Groenland dat voor elkaar kunnen krijgen? Dat kon niet waar zijn. Lees verder
TIP
Alles had ik geprobeerd om onze kinderen aan het lezen te krijgen. Goede en interessante boeken in huis halen. Voorlezen. Zelf lezen, om het goede voorbeeld te geven. Elke dag verplicht een half uur lezen. Een euro voor elk gelezen boek. Een extra half uur iPad voor elk half uur lezen. En toen dat niet werkte: eerst een half uur lezen voordat ze op de iPad mochten. Niets werkte – mijn kinderen lazen met de grootst mogelijke tegenzin. Zodra het verplichte leeshalfuurtje achter de rug was, doken ze op de iPad. Bovendien las zoonlief uitsluitend boeken over voetbal.
De voordelen van lezen zijn bekend. Lezen vergroot de woordenschat, vergroot de empathische vermogens, vergroot de algemene ontwikkeling en vermindert stress. Ook blijkt uit onderzoek dat vaardige lezers makkelijker een baan vinden, een hoger salaris verdienen en betere uitzichten hebben op een succesvolle carrière. Het was duidelijk: ik moest een list verzinnen.
Een artikel in The Guardian bracht me op een idee. In plaats van de Sixteen Before You’re Sixteen Challenge verzon ik de Twaalf voor je twaalfde. En warempel, het werkte.
COLUMN
Misschien werkt mijn brein anders dan het uwe, maar het komt nogal eens voor dat ik onbewust een liedje fluit of neurie dat precies bij mijn stemming past. Op zich is dat niet opzienbarend: als je happy bent zing je Happy, als je zin hebt in koffie zing je Eééeen kopje koffie.
Maar het overkomt mij ook dat ik iets zing wat perfect aansluit bij mijn stemming terwijl ik mij niet van die stemming bewust ben. Met andere woorden: ik realiseer me pas hoe ik me voel als ik me realiseer welk liedje ik zing. Het liedje als wegwijzer naar de ziel. Lees verder
COLUMN | GEDICHT
Zijn blote billen
Twee grote volle manen
Op schoon, wit linnen.
In januari stuurde ik twee haiku’s in voor een haikuwedstrijd. De ene haiku staat hierboven, de andere was een vrouwelijke variant. Welke denkt u dat geplaatst werd?
COLUMN
Uit de reacties op mijn vorige blogpost blijkt dat mijn aversie jegens ‘Dag’ toch bijval oogst. Het gaat om het woordje Dag als aanhef in e-mails.
Dag Anne,
De vergadering is morgen om 4 uur.
Dag als aanhef wordt ervaren als suf en oubollig, maar ook als afstandelijk, hiërarchisch, dreigend zelfs, volgens de reacties. Maar wat is het alternatief? Beste Anne? Te oubollig. Lieve Anne? Te zoetsappig. Lees verder
COLUMN
Ik bespeur een omslag in de aanhef van e-mails. Een aantal jaar geleden merkte ik vanuit het verre buitenland dat Hi in zwang kwam. Ik moest daaraan wennen. Maar net was ik gewend aan Hi, zitten we middenin een opzienbarende taalverandering: Hi wordt Dag. Lees verder
COLUMN
Wat is het beroemdste gedicht van Nederland? Denkend aan Holland van Hendrik Marsman. In 2000 is het verkozen tot Gedicht van de Eeuw. Je kent het wel: het gedicht met die brede rivieren en die rijen ijle populieren:
Denkend aan Holland
zie ik breede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,
rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hooge pluimen
aan den einder staan;
Hier zijn ze dan, zulke populieren. Ze markeren de entree van het dorpje Zuiderwoude in Noord-Holland. Het oudste dorp van Waterland, ouder dan Amsterdam. Als hoge pluimen staan ze daar aan de einder, zichtbaar vanuit Uitdam, Monnickendam, Broek in Waterland. En nu staan ze op het punt om gerooid te worden. Lees verder
OP ZOEK NAAR EEN GEDICHT
In de zomer van 1999 las ik op de achterpagina van de NRC een gedicht. Het was een krachtig gedicht, vol vrijheid, levenslust en hervonden zelfbewustzijn. Het poëtische equivalent van I will survive van Gloria Gaynor.
In het gedicht stond een vrouw op een rots. Het schuim van de zee spatte op tegen haar benen. In gedachten zag ik haar staan: de benen licht gespreid, de armen wijd, het hoofd licht achterover, scherp afgetekend tegen de blauwe lucht. Het beeld van een onafhankelijke vrouw. De jonge Sanderling was danig onder de indruk.
COLUMN
– Over dat boek van Elie Wiesel. Het is niet te bevatten. Dat het is gebeurd! Dat zoiets kan gebeuren!
– Dat het kon gebeuren. Nu kan dat niet meer. In elk geval niet in Europa.
– Het is gebeurd, dus het kan nog een keer gebeuren.
– Het is al lang geleden.
– Dat denk jij. Maar dat lijkt maar zo. Het is juist heel recent.
COLUMN
Onder het motto: Prepaid heeft zijn voordelen.
In Nederland is bijna alles beter geregeld dan in Afrika. Op één ding na: mobiel telefoneren. Lees verder
COLUMN
– Zeg, ik moet je wat vertellen…
– Ja?
– Het is nogal een precair onderwerp…
– Wat dan? Zeg op.
– Jij bent toch ook boven de veertig he?
– Ja, 42.
– Ik ook. Dan kan ik het jou wel vertellen denk ik.
– Je maakt me wel nieuwsgierig hoor!
– Okee. Ik las laatst ergens, ik weet niet meer waar, dat er in Nederland vrijwel geen vrouw onder de veertig meer is met schaamhaar.
– Nee! Echt?
Lees verder
COLUMN
Het is zover: mijn Laatste Acceptabele Spijkerbroek is onrepareerbaar gescheurd. Ik heb nog een tijd met een ontblote onderbil rondgelopen – in de jaren tachtig deden we dat ook, en ach wat maakt het uit dat ik inmiddels veertig ben – maar ondanks mijn ruimdenkende zelf moest ik op een gegeven moment toegeven dat het moment daar was: het kon niet meer. Lees verder
