OPINIE

Met enige regelmaat horen we dat er een temperatuurrecord is gesneuveld. Zo was februari 2016 de op een na warmste februarimaand sinds het begin van de metingen. Dat hebben we vaker gehoord. We weten het: de wereld wordt warmer. Maar vorige maand was er toch iets meer aan de hand. NASA kwam met data die zelfs conservatieve klimaatdeskundigen verbijsterden. Waarom heeft dit nieuwsitem de Nederlandse dagbladen niet gehaald? En wat kunnen we leren van de Engelse krant The Guardian?

Wat was er aan de hand met de temperatuur in februari? Vóór oktober 2015 lagen de globale maandtemperaturen nooit meer dan 0,96 °C boven het langjarig gemiddelde. Maar oktober, november en december 2015 en januari en februari 2016 waren gemiddeld 1.06°C, 1.03°C, 1.10°C, 1.14°C en 1.35°C warmer dan gemiddeld (1951–1980). Met andere woorden: de overschrijding was progressief, en de gemiddelde temperatuur van februari kwam dicht in de buurt bij de anderhalve graad die de wereld zich in Parijs als maximum heeft gesteld. Natuurlijk was er de invloed van El Niño, maar wetenschappers waren het erover eens dat deze temperatuurstijging niet alleen te wijten kon zijn aan El Niño.

Wat mij verwondert, is dat weinig Nederlandse kranten dit hebben gemeld. Een enkele krant meldt dat februari in Nederland warmer was dan ooit, maar ik vond nergens een analyse, nergens een grafiek, nergens een hoofdredactioneel commentaar, nergens een citaat van een geschokte klimaatwetenschapper, nergens een verband met de globale temperatuur – alsof het alleen om Nederland gaat.

Op zich is het niet zo vreemd dat Nederlandse dagbladen maar mondjesmaat rapporteren over natuur en klimaat. Klimaatopwarming en zeespiegelstijging gaan over de toekomst en zijn daarmee geen ‘nieuws’ in de gebruikelijke zin van het woord. Pas als iets gebéurt, is iets nieuws. Bovendien is klimaatverandering ‘oud’ nieuws: dat het warmer wordt, weten we allang, en of het nou één, anderhalf of twee graden is, zal veel lezers een zorg zijn. Daarnaast is er bij klimaatnieuws vaak sprake van wetenschappelijke onzekerheid. Wat mogelijk ook een rol speelt, is dat Nederlandse dagbladen willen voorkomen dat ze weggezet worden als ‘links’ of ‘subjectief’. In een land waar de woorden ‘milieu’ en ‘aarde’ nog steeds geassocieerd worden met geitenwollen sokken, is schrijven over klimaatverandering al snel tendentieus.

Hoe moet het wel? Nou, bijvoorbeeld zoals de Engelse kwaliteitskrant The Guardian het doet. In maart 2015 realiseerde de vertrekkende hoofdredacteur, Alan Rusbridger, zich dat de krant tijdens zijn bewind te weinig aandacht had besteed aan het grootste globale vraagstuk van onze tijd: klimaatopwarming. In overleg met de redactie bracht hij hier verandering in. De krant staat nu vooraan in verslaggeving over de opwarming van de aarde, met nieuwsartikelen, interviews, reportages, columns, beeldmateriaal, poëzie, podcasts en zelfs klimaatacties. Elke dag publiceert de krant meerdere artikelen over de wereldwijde staat van aarde en natuur – niet alleen vanuit wetenschappelijk, maar ook vanuit politiek en economisch perspectief. De redactie heeft besloten om geen tijd en aandacht meer te besteden aan klimaatontkenners en klimaatsceptici, puur omdat deze de wetenschap niet aan hun kant hebben.

In navolging van The Guardian zouden Nederlandse kranten en nieuwswebsites meer aandacht moeten besteden aan klimaatopwarming, vanuit multidisciplinair perspectief, en niet alleen in Nederlandse context. Wat betekent klimaatopwarming voor de economie, voor migratiestromen, voor de gezondheidszorg? Welke landschappen zullen tot het verleden gaan behoren als we klimaatopwarming niet kunnen terugdringen? Welke specifieke maatregelen kunnen overheden nemen om klimaatopwarming te beperken? En wat betekent het voor Nederland en voor andere lage landen als de zeespiegel in 2100 met meer dan anderhalve meter is gestegen? Want ook dat werd nauwelijks opgepakt door de Nederlandse media: vorige week werd bekend dat de westelijke ijskap op Antarctica veel minder stabiel is dan gedacht, en dat de zeespiegel hierdoor de komende decennia veel sneller kan stijgen dan eerder was voorspeld.

Het zou al een mooi begin zijn als Nederlandse kranten op de homepage van hun website een link zouden zetten naar Klimaat, Natuur of Milieu. Op dit moment heeft alleen Trouw een zichtbare link op de voorpagina: Groen. NRC heeft weliswaar een link Klimaat, maar de lezer kan deze pas vinden als hij eerst op ‘Meer’ heeft geklikt. Verder zouden kranten, in navolging van The Guardian, onder de hoofdlink op de homepage de volgende categorieën kunnen hebben: klimaatverandering, flora en fauna, vervuiling, en energie. Maar alles begint met de erkenning dat klimaatopwarming nieuws is en dat erover geschreven moet worden.

 

Dit is hoe The Guardian de recordtemperaturen van februari 2016 heeft gecoverd:

Foto van drijvende man in de Dode Zee door Milner Moshe.